Lm. Anthony Văn Minh, CSJB

CỎ LÙNG VÀ LÚA Ở TRONG TA & TRÊN THẾ GIAN

Mt 13:24-43

Dụ ngôn cỏ lùng phản ánh sự thiện và ác trộn lẫn với nhau và cùng tồn tại trong trần gian này. Sự thiện được Thiên Chúa gieo vào lòng con người qua tiếng nói lương tâm và lời rao giảng của các ngôn sứ, của Chúa Giêsu và của Giáo hội. Sự dữ thì ngược lại là sản phẩm của ma quỷ, kẻ xúi giục người ta phạm tội chống lại Thiên Chúa và diệt trừ lẫn nhau. Mục đích của nó nhằm đưa các linh hồn đến địa ngục, nơi mà nó sẽ thống trị họ đời đời.

Thiên Chúa nhân từ nên Người vẫn chưa muốn tiêu trừ khỏi mặt đất các tội nhân, nhưng Người đã phải đợi đến ngày họ nhắm mắt lìa đời và ngày tận thế để phán xét công minh. Ngôn sứ Isaia đã nói về sự nhẫn nại của Thiên Chúa đối với tội nhân như sau: “Cây sậy giập, Người không đành bẻ gẫy, ngọn bấc tàn, không nỡ tắt đi” (Is 42:3). Cần nhớ rằng chính trong mỗi con người chúng ta cũng vừa có lúa và vừa có cỏ lùng. Ông cha ta hiểu rõ điều này nên đã nói: “Sông có khúc, người có lúc.” Câu tục ngữ này không chỉ diễn tả sự thay đổi giàu nghèo hay danh vọng, nhưng còn cho thấy cách sống mỗi người cũng có sự khác biệt trong mỗi giai đoạn khác nhau.

Một mảnh vườn, nếu ta để trống, thì cỏ sẽ mọc lên rất nhanh; nhưng nếu ta trồng một số loại cây vào đó, cỏ sẽ bị tiêu diệt. Nơi Chúa Giêsu, các tội nhân tìm thấy thuốc diệt cỏ hữu hiệu nhất cho tâm hồn họ. Các tội nhân đến với Chúa Giêsu với lòng thành thật đều được ơn hoán cải và sống một cuộc sống mới, một cuộc sống tốt lành và đẹp lòng Chúa Cha. Trong não bộ của mỗi người chúng ta đều có một hệ thống thần kinh bắt chước (Mirror neuron system), theo đó ta dễ dàng bắt chước những hành động, cử chỉ, lời nói và thái độ của những người ta thường tiếp xúc.

Các phim ảnh, truyền thông báo chí mà ta nghe hoặc xem đều ảnh hưởng đến hệ thần kinh bắt chước này và trong tiềm thức hay thậm chí trong vô thức nó âm thầm điều khiển thái độ, cử chỉ, lời nói và hành động của ta. Chính vì thế, những trẻ em sống trong hoàn cảnh bạo lực thì cũng có xu hướng sử dụng bạo lực. Ta thấy có nhiều cuộc cách mạng lật đổ một chế độ thống trị rồi thay thế bằng những con người thống trị khác nhưng bạo lực vẫn tiếp tục được sử dụng. Những nhà lãnh đạo này ban đầu chê trách bạo lực, nhưng khi lên cầm quyền, họ có khi còn độc ác hơn những người lãnh đạo mà họ đã lật đổ. Sở dĩ họ làm thế, đơn giản chỉ vì họ đã bắt chước việc sử dụng bạo lực mà họ đã từng chỉ trích.

Một câu ngạn ngữ Tây Ban Nha nói rằng: “Bạn hãy nói cho tôi biết bạn của bạn là ai, thì tôi sẽ nói cho bạn biết bạn là ai.” Câu nói này cũng được gán cho Khổng Tử, nhưng ta có thể tìm thấy trong nhiều ngôn ngữ khác nhau diễn tả cùng một nội dung như thế [1]. Sách Châm ngôn dạy rằng: “Đi với người khôn, ắt sẽ nên khôn, chơi cùng kẻ dại, sẽ mang lấy hoạ” (Cn 13:20). Chúa Giêsu không bị các tội nhân ảnh hưởng nhưng ngược lại Người đã gây ảnh hưởng trên họ và làm thay đổi họ. Làm được như thế bởi vì Người chính là cây lúa tốt nhất và mạnh nhất khiến cho cỏ lùng không sao lấn lướt được. Bạn không thể thay đổi được người khác đâu, bạn chỉ có thể giúp họ bằng lời cầu nguyện, gương sáng và lời khuyên chân thành của một người bạn. “Lời nói lung lay gương bày lôi kéo” là vậy. Chỉ một mình Chúa mới làm cho người ta thay đổi. Vì Người vốn dĩ là bất biến nên sự thiện của Người cũng là vĩnh cửu, còn ta thì là loài thụ tạo [2] hay thay đổi vì sự bất toàn của ta.

Dựa vào những đặc điểm trên của não bộ, cách mà ta áp chế cỏ lùng trong ta hay nhất vẫn là để cho hệ thần kinh bắt chước của ta năng được ghi nhớ những lời nói, việc lành của Chúa Giêsu, của Mẹ Maria và của các thánh. Như vậy phương thế hữu hiệu nhất là thường xuyên nghe và đọc Lời Chúa và hạnh các thánh cũng như các sách giáo dục phù hợp với Phúc Âm đồng thời xa tránh những tác nhân xấu ghi vào não bộ của ta. Trong cuộc sống hằng ngày, ta thường xuyên phải đưa ra những chọn lựa và quyết định. Những chọn lựa và quyết định này sẽ tốt hay xấu đều tuỳ thuộc vào việc ta đã để cho tâm trí ta chịu những ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực.

Bởi vì cỏ lùng và lúa mọc lên lẫn lộn nên ta rất khó nhận ra đâu là tiếng nói của Chúa và đâu là lời xúi giục của ma quỷ. Ngay cả Satan cũng dùng Thánh Kinh để dụ Chúa Giêsu đi sai đường mà Chúa Cha đã vạch ra. Thánh Ignatius Loyola đã đưa ra nguyên tắc phân biệt tiếng Chúa và tiếng quỷ nhờ vào sự đối chiếu với giáo huấn của Chúa và nhận ra đâu là hoa quả thật sự mà tiếng nói đó đem lại. Đầu tiên là hãy xét xem ta có được bình an khi đưa ra quyết định không? Nếu không, rõ ràng ta đang thiếu ân huệ của Chúa Thánh Thần, đấng hướng dẫn ta làm lành lánh dữ; và do vậy ta dễ bị ma quỷ lợi dụng khoảng trống này mà xúi ta đưa ra những lời nói hay quyết định sai lạc. Có những mối quan hệ đổ vỡ trong giây lát chỉ vì những phút giây thiếu vắng ân sủng này.

Nhưng thánh nhân cũng cảnh báo rằng ma quỷ cũng có thể cho ta sự bình an giả tạo. Đến lúc này là lúc ta phải tỉnh táo và cầu nguyện để nhận ra đâu là chân lý. Trong khi Satan cho ta thứ bình an giả tạo, nó sẽ đưa ra những lời khuyên nghịch với giáo huấn của Chúa Kitô và của Giáo Hội. Khi nhận ra sự xung khắc giữa lời khuyên của nó vói Lời Chúa và giáo huấn truyền thống của Giáo Hội, ta sẽ nhận ra tiếng nói ấy đến từ Địa ngục chứ không phải từ Trời. Ví dụ khi ta có suy nghĩ phải trả thù người này hay người kia vì họ làm điều gì bất lợi cho ta, ta sẽ nhận ra sự mâu thuẫn của nó với Lời Chúa và lời dạy của Giáo Hội rồi nhờ vậy mà biết được đó là sự xúi giục của ma quỷ.

Tiếp theo là dụ ngôn hạt cải. Dụ ngôn này lấy ý tưởng từ trong Cựu Ước. Tiên tri Edêkien đã dùng hình ảnh cây Trắc bá, cây hương nam núi Li-băng để mô tả về sự quy tụ các dân nước về trong Nước Thiên Chúa: “Trên cành cây, mọi giống chim trời đến làm tổ, dưới bóng lá cành, mọi dã thú nẩy nở sinh sôi, và dưới bóng nó, vô số dân tộc đến cư ngụ” (Ed 31:6). Trong chương 17, vị ngôn sứ này còn nói rõ hơn về sự quy tụ muôn dân nước như sau:

“Ta sẽ trồng nó trên núi cao của Ít-ra-en.
Nó sẽ trổ cành và kết trái
thành một cây hương bá huy hoàng.
Muông chim đến nương mình bên nó,
và ẩn thân dưới bóng lá cành.

Tất cả cây cối ngoài đồng ruộng
sẽ nhận biết chính Ta là ĐỨC CHÚA” (Ed 17:23-24).

Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh này để nói về Nước Trời mà Người đang quy tụ và đưa ra một sự tiên báo về sự lớn mạnh của nó. Tất cả các dân nước với những sự đa dạng về văn hoá, tốt có xấu có, đều sẽ được quy tụ vào vương quốc này. Ai lắng nghe được lời Chúa giảng dạy và sống theo những tiêu chuẩn của Tin Mừng sẽ trở thành công dân của vương quốc này và họ sẽ trổ sinh hoa trái là những hạt lúa tốt. Ngược lại ai từ chối sống theo lời mời gọi của Thiên Chúa, của tiếng nói lương tâm ngay thẳng thì số phận chung cuộc sẽ là những thân cây cỏ dại phải chịu số phận bị đốt đi.

Lời nguyện kết

Lạy Chúa, xin cho con năng học hỏi và suy gẫm lời Ngài, để nhờ đó con dễ nhận ra đâu là tiếng nói của Chúa và đâu là sự cám dỗ của Satan. Xin cho con biết xa tránh những cạm bẫy mà ma quỷ đang giăng ra và biết dựa vào lời dạy của Ngài mà có thái độ xứng đáng và đưa ra những quyết định đẹp lòng Chúa. Được như thế, cỏ lùng trong con sẽ từ từ chết đi và cây lúa của hồn con sẽ sinh hoa kết quả dồi dào nhờ ân sủng của Ngài. Ngày sau hết xin cho con cũng được nương náu trên cây hương bá trên trời là vương quốc hằng sống của Ngài để được cùng các thánh chiêm ngưỡng thánh nhan Ngài đời đời kiếp kiếp. Amen.

[1] https://www.insight-centre.org/sites/default/files/publications/aics-sample.pdf

[2] Tôi dùng chữ thụ tạo (受造物）để chỉ thân phận chúng ta là những loài tiếp nhận sự sáng tạo của Chúa, chứ không dùng từ ngữ Tạo vật (造物主) vì chữ này theo đúng nghĩa tiếng Hán-Việt, chỉ Đấng Tạo Hoá, Đấng tạo dựng vạn vật.