Phần I: Những Bài Suy Niệm Cho 40 Ngày

NHỮNG BÀI HỌC TỪ GIA ĐÌNH

Hai thập kỷ trước đây, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã đề cập đến gia đình như là một giáo hội tại gia. Có lẽ điều này được đặt ra vì ngài gặp gỡ với nhiều loại người khác nhau trong suốt vô số chuyến đi thăm viếng lịch sử của ngài. Có lẽ điều này càng rõ ràng hơn sau chuyến viếng thăm của ngài đến Châu Phi. Sau khi Thượng Hội Đồng có ý định thảo luận về đời sống mục vụ nơi lục địa này, thì hình ảnh về gia đình đã được chú tâm hơn. Điểm này cũng được nhấn mạnh bởi Thượng Hội Đồng tương tự như thế được diễn ra tại Á Châu về vấn đề gia đình. Thực thế, gia đình là điểm quy tụ mọi suy tư và hành động mục vụ.

Theo hướng này, có lần tôi suy nghĩ đến việc đối chiếu những bài học mà tôi đã học được từ gia đình. Ai cũng được khích lệ để hồi tưởng và suy tư về trải nghiệm trong đời sống gia đình của mình. Vì điều này rất quan trọng cho sự trưởng thành, phát triển và nhận thức của cá nhân mỗi người. Đối với tôi, dường như là có ba phạm trù để học biết trong đời: về Thiên Chúa, về tha nhân và về chính mình.

Những bài học về Thiên Chúa là: Thiên Chúa luôn là người đi bước trước, trao ban ân sủng và sự có mặt của Ngài khắp mọi nơi. Những bài học về tha nhân là: đến với người khác, luôn nói thật, tôn trọng tài sản của người khác và tránh phỉ báng thanh danh của người khác, cầu nguyện cho những người quá cố. Những bài học cho bản thân là: giá trị của sự thinh lặng, xin trợ giúp mỗi khi cần, đề cao những mối tương quan ngay trong gia đình và dấn thân hết mình với công việc, vì chính qua công việc, bản thân mình được lớn lên và sống tròn đầy.

Có những bài học được tiếp thu một cách dễ dàng và thực tế, vì khi người ta lớn lên trong một địa hạt, sống chung quanh xóm giềng, và tương quan qua lại quen biết lẫn nhau. Nên người ta sẽ có ý thức về tính cộng đồng.

Tôi cho rằng, những bài học về Thiên Chúa chính là sự khai mào cho cuộc sống. Chính nhờ Thiên Chúa mà mọi sự được dựng nên và có. Thiên Chúa là đệ nhất, có nghĩa là tất cả mọi sự được hiến tế và được nâng lên cho Chúa Cha để hoàn trọn những điều mà Ngài đòi hỏi được chứa đựng trong Mười Điều Răn. Tất cả hồng ân đều phát xuất từ Thiên Chúa. Do đó, chẳng hạn ở nhà chúng ta được dạy là đừng bỏ phí bất kỳ một hạt cơm nào. Chúng ta nên gìn giữ những vật vẫn có thể sử dụng được bao lâu chúng vẫn còn có thể phục vụ cho mục đích của chúng ta.

Tôn trọng những cá nhân, đặc biệt là những người lớn tuổi là điều hết sức tự nhiên. Điều này được ghi sâu vào tâm trí chúng ta và những người thân yêu của chúng ta rằng những người lớn luôn luôn cần được tôn trọng. Chúng ta luôn được nhắc nhở rằng Thiên Chúa ở trong mỗi người và ở khắp mọi nơi.

Những bài học dành cho những người xung quanh đóng vai trò như những mắc xích liên kết cho các mối tương quan. Nơi mà người ta có thể đến thăm nhà láng giềng bất cứ lúc nào, trải rộng lòng đến với tha nhân thực sự là một chuyện dễ dàng và bình thường. Đôi khi có thể cũng có những xích mích nào đó nảy sinh. Tuy nhiên, điều này sẽ mau chóng được giải quyết. Tài sản cá nhân và những ranh giới của người khác cần được tôn trọng. Tuy nhiên, đôi khi có những lúc do say sỉn, người ta đi ra bắt trộm gà bên nhà hàng xóm để làm mồi nhậu tiếp. Nhưng thanh danh của người khác cần được đề cao và tôn trọng trong mọi lúc. Nếu có lời nói nào xúc phạm xảy ra, mọi cảm xúc cần được xoa dịu ngay lập tức. Phải chắc chắn cải thiện ngay lập tức tình thế ấy. Cuối cùng, người sống trong cùng khu vực nên cảm thông thực sự với nhau và đồng cảm với người nhà có người mới qua đời.

Tất cả hãy cùng chung vai sát cánh nhau để làm nên bữa ăn ngon. Hãy cùng nhau quy tụ để cầu nguyện chung lúc 8 giờ mỗi tối, và có thể kéo dài như thế ít là chín ngày. Việc cầu nguyện này cũng có thể kéo dài đến bốn mươi ngày.

Ông bà tôi dạy tôi hãy đề cao giá trị sự thinh lặng. Tôi vẫn nhớ rõ ông tôi dành thời gian thinh lặng trong phòng như thế nào. Tôi ở với ông suốt 10 năm trời. Ông tôi thích đọc truyện về sự cứu độ (lịch sử thánh Sagrada bằng tiếng địa phương của chúng tôi). Ông thích đọc sách trong khi nằm thư giãn trên giường. Cha tôi làm việc năm ngày trong một tuần cũng dành ngày Chúa Nhật để đọc “Chân Lý”, một tờ báo phổ biến của Hội Thánh. Đây là vết tích còn lại nói lên ảnh hưởng của các tu sĩ Đaminh trong Tổng Giáo Phận Jaro, illoilo. Người ta nói như thế, bởi vì giám mục đầu tiên ở nơi này là một tu sĩ dòng Đaminh (Monsignor Cuartero), ngài đã xây nên nền tảng chính trong giáo phận này trong suốt thời gian ngài nắm chức vụ giám mục.

Xin trợ giúp là điều cần thiết. Vâng, điều này dường như là bài học riêng tư nhất mà tôi học được nơi gia đình. Trong suốt thời gian khó khăn trong sứ vụ của mình với tư cách là một linh mục, bài học đã giúp đỡ tôi rất nhiều. Tôi cố gắng để mở lòng ra với mọi người mà tôi tin tưởng. Nhiều lần tôi đã được cứu thoát. Điều này cũng giúp tôi xây nên mối tương quan tốt đẹp với họ hàng ruột thịt và bạn bè. Tôi giúp đỡ bạn bè khi họ cần tôi. Cuối cùng, chính giá trị của công việc là phần thưởng thực sự, đặc biệt khi người ta nhìn thấy những hoa trái trong việc lao động của mình. Chúng ta không lúc nào cũng nhìn thấy kết quả của những nỗ lực của bản thân ngay lập tức. Trong công việc của tôi, giáo dục và đào tạo, tôi thấy kết quả như thế rất lâu sau đó mới xảy ra, đó là suốt quãng thời gian 25 năm trong sứ vụ của mình. Thật vậy, phần thưởng sẽ ngọt ngào hơn.

Khi tôi nhìn thấy các bạn trẻ ngày nay quá mải mê vào máy vi tính, điện thoại, những bản nhạc tẻ nhạt và những môn thể thao đầy bạo lực, tôi thầm nghĩ, cha mẹ có thể dạy cho con cái mình thế nào đây với những bài học kinh nghiệm tương tự và lành mạnh mà tôi được đặc ân nhận được trong quá trình tôi lớn lên nơi gia đình tôi.

Do đó, cha mẹ nên can đảm để tìm ra con đường và phương tiện để những giá trị tốt đẹp và bền vững được khắc sâu vào trong tâm hồn con cái. Như thế, những bài học từ gia đình sẽ là những bài học chuẩn bị cho cuộc sống sau này.